Na gruncie polskiego prawa, co do zasady, na gruncie przepisów reprezentantami małoletniego dziecka są jego rodzice.
Są jednak sytuacje, kiedy prawo wyłącza możliwość reprezentowania dziecka przez rodziców. Rodzice nie mogą reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania. Tenże zakaz reprezentacji dotyczy nie tylko postępowań cywilnych, ale także karnych czy administracyjnych.
W takich sytuacjach, z uwagi na potencjalny konflikt interesów dziecka z jego rodzicami lub rodzeństwem, reprezentować dziecko musi tzw. reprezentant dziecka. Reprezentant dziecka jest na gruncie polskiego prawa rodzinnego pojęciem nowym, ponieważ przepisy tworzące tę instytucję weszły w życie pod koniec sierpnia 2024 r. Pełni jednak zbliżoną rolę do kuratora reprezentującego dziecka (czyli do instytucji którą „zastąpił”).
Reprezentantem dziecka może być ustanowiony adwokat lub radca prawny, który wykazuje szczególną znajomość spraw dotyczących dziecka, tego samego rodzaju lub rodzajowo odpowiadających sprawie, w której wymagana jest reprezentacja dziecka, lub ukończył szkolenie dotyczące zasad reprezentacji dziecka, praw lub potrzeb dziecka.
W przypadku gdy stopień skomplikowania sprawy tego nie wymaga, w szczególności gdy sąd opiekuńczy określi szczegółowo treść czynności, reprezentantem dziecka może zostać również inna osoba posiadająca wyższe wykształcenie prawnicze i wykazująca znajomość potrzeb dziecka. Jeżeli szczególne okoliczności za tym przemawiają, reprezentantem dziecka może zostać ustanowiona nawet osoba nieposiadająca wyższego wykształcenia prawniczego.
Reprezentant dziecka w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym, udziela rodzicom dziecka, które nie uczestniczy w postępowaniu, na jego wniosek, informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej dotyczących przebiegu tego postępowania i podjętych w jego toku czynnościach, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie dobro dziecka.
Jeżeli rozwój dziecka na to pozwala, reprezentant dziecka nawiązuje z dzieckiem kontakt i informuje je o postępowaniu i konsekwencjach podjętych przez niego działań.
Nad działalnością reprezentanta dziecka czuwa sąd opiekuńczy, zaznajamiając się na bieżąco z jego działalnością. Reprezentant dziecka składa sądowi opiekuńczemu w wyznaczonych terminach, nie rzadziej niż co cztery miesiące, informacje dotyczące jego działalności.
Rozpatrzenie wniosku o ustanowienie reprezentanta dziecka, sąd opiekuńczy rozpoznaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpływu tego wniosku.
Pełnienie roli reprezentanta dziecka ma charakter odpłatny. O wysokości wynagrodzenia orzeka sąd lub organ przed którym dziecko jest reprezentowane stosując właściwe przepisy ogólne.