W ostatnim czasie Kancelaria prowadziła na rzecz Klientów dwa postępowania gospodarcze z powództw o zapłatę wytoczonych przez podmioty reprezentujące Skarb Państwa. Klienci Kancelarii w obu sprawach niezależnie zostali pozwani o zapłatę kar umownych z tytułu nienależytego wykonania zobowiązań umownych. 

Kancelaria w ramach reprezentacji przed właściwymi sądami opracowała strategię opartą o wykładnię klauzuli umownych dotyczących wpływu siły wyższej na stosunki umowne, które w istocie zwalniały Klientów z odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Dodatkowo przedstawiono popartą stosownym orzecznictwem sądowym argumentację w zakresie wykładni umów, w myśl której wątpliwości w zakresie odczytania znaczenia postanowień umownych należy tłumaczyć na niekorzyść strony, która zredagowała umowę, zaś ryzyko wątpliwości wynikających z niejasnych postanowień umowy, nie dających usunąć się w drodze wykładni, powinna bowiem ponieść strona, która zredagowała umowę. W obu przypadkach umowy stosunku podstawowego stanowiły bowiem wzorce umowne dostarczone przez kontrahentów Klientów Kancelarii. 

Po rozpoznaniu obu spraw na rozprawie, oba pozwy przeciwko Klientom kancelarii, rozpoznawane w postępowaniu gospodarczym, zostały oddalone, zaś sąd podzielił w całości nie tylko argumentację odnośnie do siły wyższej, ale i kwestii wykładni postanowień umownych. Orzeczenia są nieprawomocne.

Kancelaria przeprowadziła z powodzeniem dla Klientki wieloletnią sprawę administracyjną, w ramach której w 2020 roku zespół prawny Kancelarii wystąpił o zmianę imienia i nazwiska Klientki, po czym doszło do wydania dwóch decyzji odmownych w sprawie tego wniosku, gdzie organy uznały dwukrotnie, iż sytuacja rodzinna Klientki, polegająca na wieloletnim konflikcie z bliskimi, nie stanowi ważnych powodów w rozumieniu ustawy o zmianie imienia i nazwiska. Kancelaria zaskarżyła decyzję ostateczną Wojewody Mazowieckiego do WSA w Warszawie, który uwzględnił skargę i uchylił zaskarżoną decyzję do ponownego rozpoznania przez Wojewodę. Na etapie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, rozpoznającym skargę kasacyjną Wojewody od wyroku uchylającego decyzję organu II instancji, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną, po czym postępowanie administracyjne zostało zwrócone do ponownego merytorycznego postępowania przed organem odwoławczym. W toku postępowania administracyjnego przedstawiono wówczas nowe dowody i okoliczności faktyczne związane z argumentowanymi od początku ważnymi powodami zmiany personaliów Klientki. Dowody te uzupełniły zeznania pisemne Klientki, co łącznie doprowadziło do pozytywnego zakończenia postępowania odwoławczego w październiku 2024 roku poprzez uchylenie decyzji odmownej organu I instancji (USC) i orzeczenie przez Wojewodę Mazowieckiego co do istoty sprawy, orzekając o zmianie imienia i nazwiska zgodnie z żądaniem Klientki.

Specyfika postępowania karnego w sprawach wojskowych powoduje, że przed Sąd Najwyższy trafiają nie tylko kasacje, ale także apelacje od wyroków wydanych w I instancji przez Wojskowe Sądy Okręgowe. W takiej sytuacji znalazł się jeden z Klientów naszej Kancelarii. W efekcie złożonej w jego imieniu apelacji oraz reprezentacji na rozprawie w postępowaniu odwoławczym, udało nam się uzyskać daleko idącą zmianę niekorzystnego dla niego wyroku.

Od 1 stycznia 2021 roku w niektórych przypadkach przedsiębiorcy traktowani są jak konsumenci. Zgodnie z art. 5564 k.c. przedsiębiorcy (ale tylko osoby fizyczne) korzystają z praw konsumentów nawet jeżeli zawierają umowę bezpośrednio związaną z ich działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W takim przypadku przedsiębiorca nie traci uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.

Na gruncie polskiego prawa, co do zasady, na gruncie przepisów reprezentantami małoletniego dziecka są jego rodzice.

Są jednak sytuacje, kiedy prawo wyłącza możliwość reprezentowania dziecka przez rodziców. Rodzice nie mogą reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania. Tenże zakaz reprezentacji dotyczy nie tylko postępowań cywilnych, ale także karnych czy administracyjnych.

W takich sytuacjach, z uwagi na potencjalny konflikt interesów dziecka z jego rodzicami lub rodzeństwem, reprezentować dziecko musi tzw. reprezentant dziecka. Reprezentant dziecka jest na gruncie polskiego prawa rodzinnego pojęciem nowym, ponieważ przepisy tworzące tę instytucję weszły w życie pod koniec sierpnia 2024 r. Pełni jednak zbliżoną rolę do kuratora reprezentującego dziecka (czyli do instytucji którą "zastąpił").

Reprezentantem dziecka może być ustanowiony adwokat lub radca prawny, który wykazuje szczególną znajomość spraw dotyczących dziecka, tego samego rodzaju lub rodzajowo odpowiadających sprawie, w której wymagana jest reprezentacja dziecka, lub ukończył szkolenie dotyczące zasad reprezentacji dziecka, praw lub potrzeb dziecka.

W przypadku gdy stopień skomplikowania sprawy tego nie wymaga, w szczególności gdy sąd opiekuńczy określi szczegółowo treść czynności, reprezentantem dziecka może zostać również inna osoba posiadająca wyższe wykształcenie prawnicze i wykazująca znajomość potrzeb dziecka. Jeżeli szczególne okoliczności za tym przemawiają, reprezentantem dziecka może zostać ustanowiona nawet osoba nieposiadająca wyższego wykształcenia prawniczego.

Reprezentant dziecka w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym, udziela rodzicom dziecka, które nie uczestniczy w postępowaniu, na jego wniosek, informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej dotyczących przebiegu tego postępowania i podjętych w jego toku czynnościach, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie dobro dziecka.

Jeżeli rozwój dziecka na to pozwala, reprezentant dziecka nawiązuje z dzieckiem kontakt i informuje je o postępowaniu i konsekwencjach podjętych przez niego działań.

Nad działalnością reprezentanta dziecka czuwa sąd opiekuńczy, zaznajamiając się na bieżąco z jego działalnością. Reprezentant dziecka składa sądowi opiekuńczemu w wyznaczonych terminach, nie rzadziej niż co cztery miesiące, informacje dotyczące jego działalności.

Rozpatrzenie wniosku o ustanowienie reprezentanta dziecka, sąd opiekuńczy rozpoznaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpływu tego wniosku.

Pełnienie roli reprezentanta dziecka ma charakter odpłatny. O wysokości wynagrodzenia orzeka sąd lub organ przed którym dziecko jest reprezentowane stosując właściwe przepisy ogólne.

Tym razem Zespół naszej Kancelarii wygrał w imieniu naszej Klientki dwie sprawy przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Ze względu na rozpoczęcie zwolnienia lekarskiego niedługo po rozpoczęciu pracy, jej zatrudnienie uznane zostało za fikcyjne i pozbawiono ją prawa do zasiłku chorobowego. Decyzja ubezpieczyciela została jednak wydana w oparciu o błędne ustalenia faktyczne, co udało się udowodnić w dwóch osobnych postępowaniach (jednym przed Sądem Rejonowym, drugim przed Sądem Okręgowym).

Wysiłki zespołu naszej kancelarii doprowadziły do zakończenia kolejnego postępowania zgodnie z oczekiwaniami naszego klienta - tym razem chodziło ocenę stopnia niepełnosprawności przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Ekstensywna argumentacja podniesiona w odwołaniu jak również skuteczna polemika z wnioskami prezentowanymi przez biegłych w licznych sporządzonych w toku postępowania opiniach zagwarantowały naszemu klientowi adekwatne do jego stanu zdrowia prawa.

Do Kancelarii zgłosił się urodzony przed II wojną światową na Kresach Wschodnich Klient, który od kilkudziesięciu lat mieszka w Ameryce Południowej. Uzyskał on decyzję potwierdzającą posiadanie polskiego obywatelstwa i chciał ubiegać się o polski paszport, potrzebował jednak przedstawić w konsulacie polski akt urodzenia, w związku z czym zwrócił się o pomoc w zakresie dokonania transkrypcji aktu urodzenia zarejestrowanego pierwotnie w Ukrainie.

Zasadniczy problem w tej sprawie stanowiła rozbieżność między danymi rodziców Klienta widniejącymi w treści decyzji potwierdzającej polskie obywatelstwo Klienta a tymi, które zostały wpisane w ukraińskim akcie urodzenia (użyto tam ukraińskich odpowiedników imion rodziców). W sytuacjach rozbieżności w danych widniejących w treści decyzji w przedmiocie obywatelstwa oraz w akcie urodzenia, zazwyczaj konieczne okazuje się przeprowadzenie jednej z dwóch procedur: zmiany treści decyzji administracyjnej albo sprostowania aktu urodzenia (co wymaga jednak uzyskania i przedłożenia innych aktów stanu cywilnego, w tym przypadku - dotyczących rodziców Klienta). Każda z tych procedur doprowadziłaby do wzrostu kosztów i przedłużenia postępowania w całej sprawie. Omawianą sprawę udało się jednak przeprowadzić bez wspomnianych dodatkowych formalności.

Dzięki odnalezieniu dawnych paszportów rodziców Klienta, na których ich dane widniały w formie zgodnej z treścią decyzji w przedmiocie obywatelstwa Klienta, zespół Kancelarii zwrócił się do tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego o dokonanie w tłumaczeniu aktu urodzenia Kienta transkrypcji imion jego rodziców na podstawie dokumentów podróży lub ich kopii - a więc w formie polskich odpowiedników ich imion, w oparciu o art. 14 ust. 2 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Na podstawie tak sporządzonego tłumaczenia przysięgłego Urząd Stanu Cywilnego mógł zarejestrować akt urodzenia Klienta z danymi jego rodziców jednolitymi z tymi, które widniały w treści decyzji w przedmiocie obywatelstwa, co przyczyniło się do przyspieszenia i uproszczenia całego postępowania, a w konsekwencji - pozwoliło Klientowi bez problemów uzyskać polski paszport.

Indywidualni przedsiębiorcy od 7 stycznia 2024 mogą korzystać ze statusu konsumenta w ramach zawieranych prze siebie umów gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla danej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. Art.  3855§  1).

Trzeba zatem pamiętać, że wpisywanie zbyt szerokiego przedmiotu działalności (niejako na zapas) może niepotrzebnie pozbawiać przedsiębiorcę korzyści jakie daje status konsumenta czyli m.in. brak obowiązywania w stosunku do niego niedozwolonych klauzul umownych.

Z dniem 1 marca 2019 roku art. 39 kc uległ zmianie.

Przed nowelizacją miał on następujące brzmienie:

Art.  39

§  1. 

Kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem albo przekraczając zakres umocowania takiego organu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania.

§  2. 

Przepis powyższy stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy umowa została zawarta w imieniu osoby prawnej, która nie istnieje.

Natomiast po nowelizacji został znacznie rozbudowany

Art.  39.  

§  1. 

Jeżeli zawierający umowę jako organ osoby prawnej nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę prawną, w której imieniu umowa została zawarta.

§  2. 

Druga strona może wyznaczyć osobie prawnej, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

§  3. 

W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę jako organ osoby prawnej, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.

§  4. 

Jednostronna czynność prawna dokonana przez działającego jako organ osoby prawnej bez umocowania albo z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna. Jednakże gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w imieniu osoby prawnej, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania.

§  5. 

Przepis § 3 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy czynność prawna została dokonana w imieniu osoby prawnej, która nie istnieje.

Wprowadzone zmiany miały na celu poprawienie bezpieczeństwa obrotu. Umożliwiają one potwierdzanie umów zawartych przez organ osoby prawnej z przekroczeniem zakresu umocowania ("fałszywy" organ). "W ocenie projektodawcy zaproponowane rozwiązanie usunie lukę prawną, którą sądy muszą korygować, stosując art. 103 k.c. per analogiam, oraz przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa obrotu prawnego, m.in. poprzez usunięcie wątpliwości interpretacyjnych, co pozwoli uniknąć wielu sporów sądowych oraz poprawi efektywność działania przedsiębiorcy, wpływając na skrócenie procesu decyzyjnego w ramach jednostki (Uzasadnianie rządowego projektu...). Obecnie obowiązująca autonomia woli stron umowy w zakresie możliwości utrzymania ważności umowy zawartej przez falsus procuratora jest konstrukcją bardziej elastyczną od bezwzględnej nieważności, która miała zastosowanie przed nowelizacją art. 39."Ciszewski Jerzy (red.), Nazaruk Piotr (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany Ciszewski Jerzy (red.), Nazaruk Piotr (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany opublikowano: LEX/el. 2023

Zespołowi naszej kancelarii udało się w odstępie kilku miesięcy wygrać dwie połączone ze sobą sprawy - nasz klient, były współpracownik jednej z firm z branży IT pozwał ją o odszkodowanie, jednocześnie zaś bronił się (w ramach osobnego postępowania) przed powództwem wzajemnym dotyczącym rzekomo należnej kary umownej. Powództwo naszego klienta zostało przez Sąd w całości uwzględnione, zaś roszczenia byłego pracodawcy - w całości oddalone. Obydwa wyroki są prawomocne.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przychylił się do argumentacji podniesionej przez Zespół naszej Kancelarii w odwołaniu od decyzji Wojewody wydanej w sprawie jednego z naszych Klientów. Po rozpoznaniu odwołania Minister podzielił prezentowane przez nas stanowisko, iż wszystkie kobiety urodzone pod rządami ustawy z dnia 20 stycznia 1920 roku o obywatelstwie Państwa Polskiego (to jest - przed 19 stycznia 1933 roku), które z chwilą urodzenia nabyły podwójne obywatelstwo, nie traciły obywatelstwa polskiego mimo posiadania obywatelstwa innego państwa.

Tym samym nastąpił przełom w wykładni przepisów ustawy z 1920 roku dotyczących utraty polskiego obywatelstwa, dokonywanej przez organy administracji - uznano bowiem, że wyłącznie nabycie obcego obywatelstwa następujące później niż nabycie obywatelstwa polskiego skutkowało utratą obywatelstwa polskiego. Otwiera to drogę do ubiegania się o potwierdzenie posiadania polskiego obywatelstwa przez osoby, które wywodzą je od kobiet (ślubnych córek obywateli polskich) urodzonych przed 1933 rokiem. Dotychczas organy administracji publicznej przyjmowały bowiem, że takie kobiety traciły polskie obywatelstwo z chwilą osiągnięcia pełnoletności, gdy przestawała mieć do nich zastosowanie zasada jednolitości obywatelstwa rodziny.